Je kent het liedje toch wel? “Hoofd, schouders, knie en teen” is een bekend kinderliedje met bijbehorend “dansje”, waarbij de bezongen lichaamsdelen worden aangeraakt en bij het laatste (“puntje van de neus”) een rondje wordt gedraaid. Na elk couplet wordt een woord vervangen door alleen “mmm” (of helemaal niets) te zingen, totdat alle woorden (op “puntje van je” na) vervangen zijn.
Om de tafel van twee te leren doen we iets soortgelijks, maar dan met een kruisbeweging. Dit is een beweging met beide kanten van je lichaam, waarmee je beide hersenhelften aan het werk zet.
Hoofd (2), schouders (4), middel (6), knie (8) en teen (10)
Bij deze oefening anker je de antwoorden van de tafel van twee op je lijf én kruis je steeds de middellijn. Dat stimuleert de samenwerking tussen beide hersenhelften. Je benoemt eerst alleen de getallen 2,4,6,8,10. De startpositie (2) zie je op dit plaatje, Bij (4) heb je je armen gekruist op je borst en liggen je handen op je schouders. Bij (6) heb je je schouders in je zij (powerpose). Bij (8) sta je voorovergebogen met je handen kruislings op je knieën en je eindigt met je handen op je (10) tenen. In plaats van een liedje, zeg je hardop de getallen.
Voor kinderen met automatiseringsproblemen kan het lastig zijn om de beweging te maken en daar tegelijkertijd iets bij te zeggen. Laat het kind deze bewegingen heel rustig maken, terwijl jij rustig op de juiste momenten de getallen 2,4,6,8,10 opzegt. Wanneer de beweging geautomatiseerd is en het kind de bijbehorende getallen bij de bewegingen weet, voeg je de hele som toe. Het gaat niet om snelheid, maar om de verankering van de getallen op het lijf.
Eventueel kun je de vingers ook mee laten doen, je start dan met twee wijsvingers op het hoofd, 2×2 vingers op de schouders, tot je 5×2 vingers op de tenen hebt. Pas als het kind de beweging kan maken én rustig de hele som erbij kan zeggen, voeg je het tweede deel van de tafel toe. Dit bouw je op dezelfde rustige manier op. Misschien merkt je kind zelf al dat er een patroon in de getallen zit. Anders kun je het kind daar even attent op maken, want dat patroon maakt het onthouden van de getallen een stuk makkelijker.
De tafel van twee door elkaar
Wanneer de oefening er goed in zit en je dit een week lang dagelijks op een vast moment hebt gedaan, kun je de volgende stap toevoegen en de tafel door elkaar oefenen. Daarbij begin je weer met eerst alleen de eerste helft van de tafel. Jij zegt de som en het kind geeft antwoord met een beweging. En net als bij het liedje, eerst hardop en later met alleen de beweging.
En nu op papier
Het uiteindelijke doel is natuurlijk dat je kind op school deze som op papier weet te zetten. Merk je dat jouw beelddenker tijdens het bewegen de tafel prima kent, maar op papier toch nog vast loopt? Dat komt omdat je het nu auditief en kinesthetisch hebt geoefend, maar nog niet visueel aangeboden hebt. Een beelddenker heeft behoefte aan de combinatie van deze drie leeringangen.
Spelletjes met een getallenlijn
Met een getallenlijn kun je heel veel spelletjes spelen die het getalbegrip vergroten en een beeld bij de som geven. Wil je hier zelf mee aan de slag dan kan deze getallenlijn (pdf) daar behulpzaam in zijn. Boven het tiental staan steeds 10 stippen en daarnaast staan de rest van de stippen. Veertien bijvoorbeeld (gek woord trouwens “tienvier” was handiger geweest) is 10 stippen+4 stippen. Voor kinderen die nog moeite hebben met de sprong over het tiental is deze getallenlijn ook een handig hulpmiddel. Ook staat er in letters onder hoe je dat getal uitspreekt.
De juiste plek op de getallenlijn
Wat ik in mijn praktijk bij beelddenkers vaak zie, is dat de volgorde van de getallen verkeerd zijn opgeslagen. De twaalf en de twintig zijn dan bijvoorbeeld van plek verwisseld of de 7,8 en 9 staan in het hoofd niet op de juiste volgorde, omdat het kind geen “beeld” heeft bij die getallen. Dat is iets wat lang problemen kan geven. Tijdens 1-op1 begeleiding wordt dit makkelijker zichtbaar en kan dat eenvoudig worden rechtgezet. Rekenen wordt dan opeens een stuk makkelijker!
Getallenlijn downloaden
Werkbladen downloaden
Interesse in de oprolbare getallenlijn op het plaatje? Deze materialen zijn alleen verkrijgbaar tijdens een training bij rekenbootcamp.nl